อริยสัจ 4 (ความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ)
เป็นหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้และแสดงเป็นครั้งแรก (ในธรรมจักรกัปปวัตนสูตร)
ทุกข์ (Dukkha) – ความจริงเรื่องความทุกข์
- ชีวิตมีความเกิด แก่ เจ็บ ตาย
- ความพลัดพรากจากสิ่งรัก ความประสบสิ่งไม่รัก
สมุทัย (Samudaya) – เหตุแห่งทุกข์
- ตัณหา (ความทะยานอยาก) 3 ประการ
- กามตัณหา → อยากได้สิ่งที่น่าพอใจ
- ภวตัณหา → อยากมี อยากเป็น
- วิภวตัณหา → อยากไม่เป็น อยากหลีกหนี
นิโรธ (Nirodha) – ความดับทุกข์
- การละตัณหา → ดับความทุกข์ได้
- ภาวะแห่งพระนิพพาน
มรรค (Magga) – ทางดับทุกข์
- มรรคมีองค์ 8 หรือ “มัชฌิมาปฏิปทา”

มรรคมีองค์ 8 (หนทางสายกลาง)
เป็นข้อปฏิบัติเพื่อนำไปสู่ความดับทุกข์
1. ปัญญา (ปัญญาสิกขา)
- สัมมาทิฏฐิ → ความเห็นชอบ
- สัมมาสังกัปปะ → ความดำริชอบ

2. ศีล (ศีลสิกขา)
- สัมมาวาจา → เจรจาชอบ
- สัมมากัมมันตะ → การงานชอบ
- สัมมาอาชีวะ → เลี้ยงชีพชอบ

3. สมาธิ (สมาธิสิกขา)
- สัมมาวายามะ → ความเพียรชอบ
- สัมมาสติ → การระลึกชอบ
- สัมมาสมาธิ → ความตั้งใจมั่นชอบ